H ζωή του Πίτερ Χιγκς όπως την αντιλαμβάνομαι …

Για έναν πανεπιστημιακό δάσκαλο και ερευνητή όπως είμαι εγώ, μορφές όπως αυτές του νομπελίστα Πίτερ Χιγκς, ασκούν πάνω μου ακατανίκητη έλξη. Ισως δεν υπάρχει υψηλότερη διάκριση για έναν ακαδημαικό, απο το να κερδίσει το Νομπέλ. Την ημέρα της ανακοίνωσης του βραβείου, δεν ήταν σπίτι για να απαντήσει στο τηλέφωνο, και όταν ένας γείτονας τον σταμάτησε στον δρόμο για να τον συγχαρεί, απόρησε: ῾Ποιό βραβείο;῾. Αναχωρόντας για την Στοκχόλμη, είχε μια έκφραση αμηχανίας, από συστολή που τον είχαν ξεχωρίσει ανάμεσα σε τόσους άλλους άξιους υποψηφίους.

Σχολαστικός και ακοινώνητος επιστήμονας, έζησε βίο μοναστικό, τόσο απορροφημένος από την Φυσική Σωματιδίων, που όταν γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιός του, ήταν χωμένος σε μια βιβλιοθήκη χιλιόμετρα μακριά. Παραμένει τόσο αποκομμένος από την σημερινή πραγματικότητα, που δεν έχει ούτε τηλεόραση, ούτε κινητό τηλέφωνο, ενώ τον πρώτο του υπολογιστή, τον απέκτησε στα ογδοηκοστά του γενέθλια (τώρα είναι 84). Πάνω από 20 χρόνια, δεν μιλιόταν καν με τον πρύτανη στο  Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, (πόσο παράξενο για εμάς τους πανεπιστημιακούς; μα να μην τα πάμε καλά με τον προιστάμενό μας;). Ο ἰδιος παραδέχεται, ότι είχε δημοσιεύσει τόσες λίγες εργασίες, που είχε καταντήσει ντροπή για το τμήμα του, και αν ήταν νέος, σήμερα δεν θα έβρισκε καν δουλειά στην ακαδημαική κοινότητα. Ωστόσο μια παρόμοια ιστορία, έχει και ο Αινστάιν, μέχρι όμως την πρώτη του δημοσίευση. 

Η θεωρία του ήρθε στο μυαλό, όχι την ώρα που τραγουδούσε στο μπάνιο, αλλά το ίδιο παράδοξα, ένα Σαββατοκύριακο του 1964, όταν είχε πάει για πεζοπορία στην οροσειρά Cairngorms,  στα ανατολικά υψίπεδα της Σκοτίας. Η χαρά την ανακάλυψης του κρίσιμου σωματιδίου και του μηχανισμού, με τον οποίο τα δομικά στοιχεία του σύμπαντος αποκτούν μάζα, δεν κράτησε πολύ, διότι τι παράδοξο, η εργασία απορρίφτηκε, σίγουρα απο κάποιο ξερόλα  referee (κριτής επιστημονικού περιοδικού , κομπλεξικός συνήθως, που πάντα ήθελε να είναι ο συγγραφέας των εργασιών που απορρίπτει και που σίγουρα δεν προέρχονται απο κολλητούς του). Αποφασισμένος να πετύχει την δημοσίευση, πρόσθεσε όπως κάνουμε όλοι μας, μερικές παραγράφους, για να την ῾νοστιμέψει῾ σε μια νέα υποβολή. Η αλήθεια είναι, οτι η εργασία ήθελε λίγο συμάζεμα, καθώς περιγράφοντας λίγο καλύτερα το Σωματίδιο, την έκανε πιο ελκυστική, αλλά για κακή του τύχη, την ίδια μέρα σε ένα άλλο περιοδικό, εμφανίστηκε μια ταυτόσημη θεωρία. Ο Χιγκς είχε πεί περισσότερα (νάναι καλά ο κριτής), το σωματίδιο πήρε μεν το όνομα του, αλλά τον ανάγκασε να μοιραστεί το βραβείο με τον άλλο, του οποίου ούτε ξέρουμε το όνομα. Επειδή επιστήμη και γάμος είναι δύσκολοι εραστές, γιατι ως γνωστόν, καμμία γυναίκα δεν ξεχνά ότι γέννησε μόνη της και πολλά άλλα που μας έχουν κρατημένα, ο γάμος του διαλύθηκε στην δεκαετία του᾽70. Επειδή εκεί, φαίνεται πως δεν υπάρχουν νέες που να ζητούν εργασίες, και οι άνθρωποι είναι και αξιοπρεπείς σε αυτές τις ψυχρές βόρειες χώρες, έπεσε σε κατάθλιψη για χρόνια. Φαίνεται πως αγαπούσε τελικά και την γυναίκα του μαζί με την Φυσική, ωστόσο η όλη ιστορία τον πήγε πίσω, δεν παρακολουθούσε τις εξελίξεις, καθώς και οι γνώσεις του στην Φυσική Σωματιδίων, δεν ήταν ούτε σε επίπεδο  διδακτορικού, είχε όμως την ιδέα απο παλιά. Αποσύρθηκε το 1996, με δημοσιευμένες εργασίες στα δάκτυλα των δύο χεριών. Σε όλες τις αιξολογήσεις ήταν η ντροπή του τμήματος, δηλώνοντας μηδέν δημοσιεύσεις. Ωστόσο απο το ᾽80, κυκλοφορούσε ότι η εργασία αυτή του 1964, θα μπορούσε να πάρει Νόμπελ και έτσι ο πρύτανης που τόσο τον αγαπούσε, έκανε μαζί του υπομονή. 

Η ιστορία του Χιγκς εμένα προσωπικά μου διδάσκει, πόσο αξία στην  έρευνα έχει η ιδέα, ακόμη και αν την βλέπεις μόνο εσύ. Ο δρόμος του ερευνητή είναι μοναχικός με ένα διαζύγιο παρέα. Οι ακαδημαικοί κομπλεξικοί και ανασφαλείς συνάδελφοι καραδοκούν, αλλά ο ταπεινός άνθρωπος έρχεται η μέρα που δικαιώνεται. Ακόμα και αν o ίδιος δηλώνει μη θρησκευόμενος και του φαίνεται δύσκολο να σκεφτεί, πως έγινε και φτιάχτηκε ο κόσμος σε επτά ημέρες, υπάρχει Αυτός που έφτιαξε το μυαλό που συλλαμβάνει τις θεωρίες, αλλά για να συλλάβεις τον Δημιουργό χρειάζεται καρδιά. 

 

(Η ιστορία γράφτηκε με στοιχεία που πήρα απο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

 

Νίκος Νταμπαράκης